Botsarcoïdose

Diagnose

Risicofactoren voor botontkalking zijn onder meer een vroeg intredende menopauze, erfelijke belasting ten aanzien van botontkalking, overmatig alcoholgebruik, weinig lichaamsbeweging en zonlicht, roken en de belasting door chronische ontstekingen.

De botdichtheid kan ingeschat worden naar de leeftijd waarop en het aantal botbreuken dat er heeft plaatsgevonden. Een zeer ruwe schatting van botontkalking is soms mogelijk op basis van gewone röntgenfoto’s. De laatste jaren worden er meer betrouwbare en minder belastende meetmethoden toegepast.

• DEXA scan (Dual Energy X-ray Absorptiometry): meet  de botmineraaldichtheid met behulp van röntgenstralen.
• Röntgenfoto van de rug: de wervels worden in kaart gebracht om te bekijken of er wervelinzakkingen (breuken) bestaan door verminderde botsterkte.
• Calciumbepaling: door de sarcoïdose kan de calciumhuishouding gestoord zijn. Indien nodig zal de arts daarom het calciumgehalte in het bloed en de urine controleren.
• Vitamine D bepaling: ook de vitamine D spiegels kunnen bij sarcoïdose zijn veranderd. Daarom zal de arts eventueel uw bloed laten controleren op vitamine D.

Behandeling

Wanneer de gemeten botdichtheid laag is en past bij osteoporose, bestaat er een verhoogde kans op botbreuken, en dient behandeling te volgen nadat eventuele oorzaken zijn bekeken.

Om botontkalking in de algemeenheid en bij intensief gebruik van corticosteroïden in het bijzonder zoveel mogelijk te minimaliseren kan men zelf ook enkele zaken in acht nemen:

• Veel beweging.
• Een ruime kalkinname van meer dan 1.000 gram per dag. Naast zuivelproducten bevatten ook vruchtensappen en verse groenten calcium.
• Men dient het vetoplosbare vitamine D binnen te krijgen dat zich bijvoorbeeld in boter bevindt. In de huid wordt onder invloed van zonlicht deze vitamine D soort omgezet in het soort vitamine D dat bijdraagt aan de botopbouw.

Medicatie

Wanneer bij sarcoïdose het gebruik van corticosteroïden noodzakelijk is voor langere tijd en in hogere dosering zal men tevens preventief gebruik van botbeschermende middelen overwegen. Doorgaans worden bij een langdurig gebruik vanaf 7,5 mg prednis(ol)on per dag, bisfosfonaten voorgeschreven. Daarnaast schrijft de arts soms ook calcium en/of vitamine D voor.

Bisfosfonaten zijn medicijnen die de botafbraak krachtig kunnen remmen. Voor de botontkalking die kan ontstaan door de invloed van corticosteroïden wordt sinds een aantal jaar vaak alendroninezuur gebruikt. Studies hebben aangetoond dat alendroninezuur een toename van de botdichtheid van 1-2% per jaar kan bereiken.

Bij verscheidene chronische ziekten is echter gebleken dat ondanks langdurig prednisongebruik te weinig  patiënten ‘botbeschermende’ medicatie gebruikt. De botdichtheid is bij geen enkele dosering corticosteroïden volstrekt veilig, alhoewel doseringen onder de 5 mg prednison per dag redelijk veilig lijken.