Laatst geupdate op 11 mei, 2023
Gewrichtsarcoïdose
Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor en kunnen zeer pijnlijk en mobiliteitsremmend zijn. Zowel acute als chronische gewrichtsklachten kunnen voorkomen.
Acute gewrichtsklachten
Gewrichtsklachten betreffen meestal de enkels en minder vaak de knieën, polsen of ellebogen. Sporadisch spelen hand en/of voetgewrichten of de schouders op.
Een eventuele gewrichtszwelling bij sarcoïdose is meestal gerelateerd aan ontsteking om het gewricht, periartritis, dit komt frequent voor. Het optreden van specifieke acute gewrichtsontsteking (artritis) bij sarcoïdose is zeldzaam.
Chronische gewrichtsklachten
In minder dan 1% van de gevallen treedt er bij sarcoïdose chronische gewrichtsontsteking (artritis) op. De artritis wordt meestal gevonden in de grote gewrichten met een symmetrische verdeling. Vaak gaat die gepaard met een peesschede-ontsteking (tenosynovitis). Als de peesschedes bij de ontstekingen betrokken zijn betreft het veelal het strekapparaat van de vingers.
Diagnose
Klachten van de gewrichten kunnen ook voorkomen bij andere granulomateuze ontstekingsziekten, zoals onder andere de ziekte van Wegener en de ziekte van Crohn. De reumatoloog zal deze aandoeningen eerst uit moeten sluiten voordat de diagnose sarcoïdose gesteld kan worden aan de hand van de gewrichten.
Daarnaast lijkt het beeld van de chronische gewrichtsontstekingen (artritis) bij sarcoïdose, qua symmetrie, sterk op dat van reumatoïde artritis. Dit maakt de diagnose niet makkelijker aangezien bij een op de drie mensen met sarcoïdose ook reumafactoren in het bloed aantoonbaar zijn.
Als de diagnose sarcoïdose al gesteld is dan is het van belang om bij klachten van de gewrichten te kijken of er sprake is van ontstekingsactiviteit. Lichamelijk reumatologisch onderzoek kan dan duidelijk maken of er al dan niet ontstekingen van het gewricht of rondom het gewricht bestaan.
Bij twijfel omtrent de aanwezigheid van gewrichtsontsteking kan een botscintigrafie worden verricht.
Om te bepalen of het ontstekingen betreft in of om de gewrichten kan een echografie behulpzaam zijn. Eventueel kan met behulp van een botscintigrafie of MRI-scan de specifieke afwijking worden gelokaliseerd.
Bij gewrichtsontsteking (artritis) kunnen granulomen worden gevonden in het biopt.
Behandeling
Bij de behandeling kan meestal volstaan worden met een injectie met corticosteroïden. De voorkeur ligt niet een systemische behandeling met corticosteroïden in de vorm van tabletten of een infuus. De behandeling bestaat verder uit gedoseerde rust, het gebruik van pijnstillers en eventueel niet steroïde ontstekingsremmers: Niet steroïde Anti-Inflammatoire Drugs (NSAID’s.)
Wanneer ongevoeligheid voor corticosteroïden een probleem wordt dan is de toepassing van methotrexaat een overweging. Ook andere medicijnen kunnen de ontstekingsactiviteit onderdrukken.
Zeer zelden is het plaatsen van een kunstgewricht nodig.
Prognose
Veelal zijn de gewrichtsklachten na 6 tot 24 weken verdwenen indien adequaat is behandeld.
Bij de chronische gewrichtsontstekingen treedt er in de regel geen röntgenologisch relevante gewrichtsbeschadiging op. Zeer zelden is het plaatsen van een kunstgewricht nodig.